Schenken op papier zonder notaris klinkt makkelijk en goedkoop, maar het is belangrijk om precies te weten wat je doet en waar je op moet letten. Veel mensen willen hun kinderen alvast een deel van hun erfenis geven, terwijl ze zelf het geld houden. Dat heet schenken op papier. Er zitten echter spelregels en risico’s aan. In dit artikel lees je op een simpele manier hoe het werkt, wat je opties zijn en waar je goed op moet letten als je het zonder notariële akte probeert.
Pagina inhoud
Wat betekent schenken op papier precies?
Schenken op papier is een manier om geld aan bijvoorbeeld je kinderen te geven zonder dat het bedrag echt van rekening wordt overgemaakt. Je spreekt officieel af dat je een bedrag hebt geschonken, maar dat bedrag blijft ‘op papier’ staan. De ontvanger krijgt het geld dus nog niet direct, maar heeft er wel alvast recht op. Vaak kies je voor deze manier van geven om te besparen op erfbelasting. Je geeft immers officieel geld weg, terwijl je het zelf mag blijven gebruiken tot je overlijden. Degene die het geld ontvangt, krijgt het volledige bedrag pas als jij overlijdt.
Waarom mensen kiezen voor een papieren schenking
Veel ouders gebruiken deze mogelijkheid omdat een deel van hun vermogen straks naar hun kinderen zal gaan. Door het nu alvast op papier weg te geven, hoeven de kinderen minder belasting te betalen als de ouder overlijdt. De gift telt dan niet meer volledig mee voor de erfbelasting. Ook kunnen ouders het zichzelf makkelijker maken als ze nog niet willen dat hun kind waardevolle spullen of geld krijgt, maar het kind er later wel recht op wil geven. Hierdoor blijft het vermogen bij de ouders tot aan hun overlijden, maar zijn er toch voordelen voor de ontvangers.
Zonder notaris zelf een papieren schenking opstellen
Een schenking op papier kan in theorie zonder de notaris als je deze onderling schriftelijk vastlegt. Je maakt dan samen met de ontvanger een contract waarin staat hoeveel je schenkt en onder welke voorwaarden. In dit contract zet je bijvoorbeeld dat het bedrag pas wordt betaald na jouw overlijden en dat je ieder jaar een vaste rente aan de ontvanger betaalt. Let wel: de Belastingdienst stelt strenge eisen aan deze processen. Zo moet je minstens 6 procent rente over het geschonken bedrag echt elk jaar uitkeren. Doe je dit niet of kun je het niet aantonen, dan geldt de schenking niet en telt het geld toch mee met de erfenis. Ook moet je het contract goed bewaren en helder opstellen, zodat het voor iedereen duidelijk is wat er is afgesproken en er geen onduidelijkheid ontstaat.
De nadelen en risico’s van schenken zonder notariële akte
Hoewel schenken op papier zonder notaris mogelijk lijkt, brengt het flinke risico’s met zich mee. Een zelfgemaakt contract wordt door de Belastingdienst meestal niet geaccepteerd voor belastingvoordeel, tenzij er in de laatste 180 dagen van je leven geen wijziging aan het contract plaatsvindt. Het voordeel van een notariële akte is dat je zeker weet dat het contract rechtsgeldig is. Zelf gemaakte afspraken zijn gevoelig voor fouten of onduidelijkheden. Een ander risico is dat als je niet elk jaar de rente betaalt, je schenking ongeldig wordt verklaard voor belastingbesparing. Ook kunnen erfgenamen of andere familieleden na overlijden ruzie krijgen over wat er precies is afgesproken. Een contract zonder notaris is niet altijd even duidelijk of juridisch sterk. Als je toch zonder notaris werkt, zorg dan dat alles helder en schriftelijk is vastgelegd, betaal de jaarlijkse rente op tijd en bewaar alle bewijzen goed.
Let goed op de regels van de Belastingdienst
De Belastingdienst checkt of je schenking voldoet aan de officiële regels. Je moet alles op tijd regelen en duidelijk vastleggen. Voor een schenking op papier met belastingvoordeel moet de schenking in een notariële akte staan. Doe je dat niet, dan geldt de schenking voor de fiscus vaak niet. Geef je toch iets op papier zonder notaris, dan kan het zomaar zijn dat je kinderen alsnog erfbelasting over het hele bedrag betalen. Je moet ook de jaarlijkse rente daadwerkelijk betalen en kunnen aantonen – bijvoorbeeld met bankafschriften. Regel je dit niet netjes, dan vervalt de regeling en zijn de kosten voor de erfbelasting vaak hoger dan je had gehoopt. Omdat de regels veranderen en ingewikkeld kunnen zijn, is het goed om hulp te vragen bij vragen, bijvoorbeeld aan een adviseur of specialist als je twijfelt.
Veelgestelde vragen over schenken op papier zonder notaris
Is schenken op papier zonder notaris geldig voor de Belastingdienst?
Schenken op papier zonder notaris is meestal niet geldig voor het krijgen van belastingvoordeel bij de Belastingdienst. De fiscus eist een notariële akte als je wilt besparen op erfbelasting.
Moet ik altijd 6 procent rente betalen bij een papieren schenking?
Bij een papieren schenking moet er jaarlijks minimaal 6 procent rente betaald worden over het geschonken bedrag. Dit moet je echt elk jaar betalen en kunnen aantonen met bewijs, zoals bankafschriften.
Wat zijn de gevolgen als ik de rente niet betaal?
Als je de verplichte rente niet betaalt, kan de schenking niet gebruikt worden voor belastingvoordeel. Dan rekent de Belastingdienst het bedrag gewoon mee in de erfenis en moet er erfbelasting betaald worden over het hele bedrag.
Kun je een schenking op papier zonder notaris later alsnog rechtsgeldig maken?
Een schenking op papier zonder notaris kun je meestal niet achteraf nog rechtsgeldig maken voor de Belastingdienst. Het belastingvoordeel krijg je alleen als er meteen een notariële akte is gemaakt op de juiste manier.
Wanneer loont het wél om een notaris te gebruiken bij schenken op papier?
Een notaris inschakelen loont als je belastingvoordeel wilt en zeker wilt weten dat alles juridisch goed geregeld is. Met een notariële akte voorkom je problemen met de Belastingdienst en met erfgenamen.
